خروج شوراها از انحصار:
آنچه از فصل هفتم قانون اساسی به صراحت استنباط می شود، این است که شوراها برای پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی و فرهنگی و آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی، اداره امور روستا، بخش، شهر ، شهرستان و استان را به عهده می گیرند. و برای تحقق این وظایف شرایطی را برای انتخاب شوندگان قائل می شود که آن را موکول به قوانین بعدی می نماید.
آخرین اصلاحات انجام شده در قانون شوراها، شرایط انتخاب شوندگان را به شرح زیر پیش بینی کرده است اما به نظر می رسد برای تحقق این وظایف سنگین هر چند که شرایط مذکور لازم است اما کافی نخواهد بود.
بدیهی است برای اظهارنظر، برنامه ریزی و تصمیم گیری در مهمترین امور جامعه باید شرایط ویژه ای برای حضور نخبگان از اقشار مختلف فراهم آید تا بتوان تصمیمات شورا را به عنوان منطقی ترین روشهای اعمال اراده مردم تلقی کرد اما اکتفا به شرایط بسیار ابتدایی در انتخاب اعضای شوراها به میزان قابل توجهی از کارآمدی نقش شوراها کاسته است.
ممکن است گفته شود، اعضای شوراها بطور طبیعی نمی توانند تمام تخصصهای لازم راداشته باشند و باید بتوانند از نظرات صائب کارشناسان در بخشهای مختلف بهره گیری نمایند. و این فرض کاملاً درستی است اما باید حداقل ها را در وقوف به اهمیت تخصص در کارها و یافتن چنین دیدگاهی در اعضای شوراها بتوان یافت. افرادی که کارشناس و متخصص ولو در یک رشته خاص باشند به لزوم مراجعه به متخصص بطور عملی اعتقاد خواهند داشت و سرنوشت یک شهر یا روستا برای ۴ سال وجه المصالحه منافع گروهی خاص قرار نخواهد گرفت
شوراها یکی از مظاهر مهم دموکراسی در کشور ماست و نقش حضور مردم که انقلاب اسلامی به واسطه حضور یکپارچه آنان به ثمر رسید در اداره امور جامعه و کشور یک نقش بارز و پذیرفته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است.
اصل ششم قانون اساسی اداره کشور جمهوری اسلامی ایران را متکی به آرای عمومی می داند که از راه انتخابات یا همه پرسی معین گشته است. و نیز در اصل هفتم طبق دستور قرآن کریم شوراها را از ارکان تصمیم گیری و اداره کشور می داند.
بدیهی است نظامهای حکومتی برای گریز از خطر استبداد هرچه بیشتر باید به مشارکت مردم در عرصه های مختلف اداره امور کشور تن در دهند، و به طور کلی می توان گفت هرچه حضور مردم در عرصه اداره کشور گسترده تر باشد امکان پشتیبانی از حکومت بالاتر و به همان اندازه از آسیب پذیری حکومت کاسته می شود.
شوراها در قانون اساسی جمهوری اسلامی نمادی از مردم سالاری دینی هستند هم به دلیل نقش فعالی که نخبگان جامعه در رده های مختلف می توانند در اصلاح امور ایفا کنند و هم به دلیل جایگاه واعتبار شرعی وجاهت شورا در مبانی اعتقادی اسلام، که مشورت را به عنوان یک عامل جلوگیری از انحراف و استبداد معرفی می نماید.
باتوجه به‌اهمیت شوراهای اسلامی در قانون اساسی و رسالت این نهاد مردمی درپیشبرد امور مردم، باید افرادی نامزد شرکت درانتخابات شوند که‌از توانمندی بالایی برخوردار باشند.
چالش‌ها و ناکارآمدی برخی از شوراهای اسلامی شهر و روستا ناشی از حضور افرادی در این نهاد است که بجای پرداختن به امور مردم گرفتار مسایل حاشیه‌ای شده‌اند.
شکی نیست که در شرایط فعلی وضعیت اثرگذاری و نقش موجود شوراهای اسلامی با جایگاه واقعی آنها فاصله زیادی دارد که بخشی ازآن بدلیل کمتر بها دادن مسوولان‌به شوراها و بخشی نیز گرفتار شدن شوراها به کارهای روزمره است.
متاسفانه دربرخی از شهرها و روستاها شوراهای اسلامی بجای حل مشکلات مردم بیشتر به اختلافات بی‌محتوا و حاشیه‌ای دامن زدند که این امر نه تنها سودی برای مردم نداشت بلکه بعضا بازدانده نیز بود.
امیدواریم شوراهایی که درآینده تشکیل می‌شوند با درس گرفتن از عملکرد شوراهای فعلی بیشتر به رسالت خود بپردازند تا علاوه‌بر کارآمدی باعث رضایت مندی مردم نیز شود.
یکی از برکات مهم انقلاب اسلامی بها و ارزشی است که جمهوری اسلامی برای نقش مردم در تعیین سرنوشت خودشان قائل است. بحمدا... در مقاطع مختلف و در حد گسترده شاهد حضور مردم در عرصه های تصمیم گیری به معنای واقعی هستیم به گونه ای که از ابتدای انقلاب تاکنون به طور میانگین در هر سال یک انتخابات واقعی و سرنوشت ساز با رأی مردم شکل گرفته و در خصوص شوراها به دلایلی که مجال بحث و بررسی آن در این مقاله نیست، این ظرفیت مهم انقلاب اسلامی معطل مانده بود. هر چند در چند مرحله قانون شوراها تدوین گردیده و امام عظیم الشأن بر نقش و جایگاه شوراها صحه گذاشتند اما تا سال 1376 که قانون تشکیل شوراها در مجلس شورای اسلامی تصویب و دولت مصمم به اجرای آن شد، اتفاق خاصی رخ نداد. سرانجام در سال 1378 اولین دوره شورای اسلامی کشور رسماً شروع به کار کرد. هر چند قانون شوراها با ضعف و کاستیهای متعدد رو به روست اما در این مدت اندک یعنی دو دوره عمر شوراها تحولات مهم و مثبتی در شهر ها و روستاها توسط منتخبان آنها رقم خورد .
در این وبلاگ قصد داریم با پرداختن به نقش و اهمیت شوراها ، گامی در مسیر حضور آگاهانه در انتخابات شوراها و انتخاب مبتنی بر درایت ، با هدف خروج شوراها از انحصار برداریم . با ما باشید .
|
